Preventie en screening van melanoom
Melanoom is een vorm van huidkanker. Het is de meest voorkomende vorm van kanker, waaraan één Belg op 5 vóór de leeftijd van 75 jaar lijdt. In 2017 stierven 462 mensen in België aan huidkanker.
Melanoom kan ook jonge mensen treffen en maakt deel uit van de kankers die het meest frequent gezien wordt bij mensen jonger dan 60. Een bijzonderheid is dat melanoom ook jonge mensen kan treffen (vanaf de leeftijd van 30 jaar) en dat het een van de kankersoorten is die het meest voorkomt bij mensen onder de 60 dan bij ouderen.
De ziekte ontwikkelt zich in de melanocyten of pigmentcellen van de huid, uitzaaiing naar inwendige organen is mogelijk, wat de ziekte bijzonder gevaarlijk maakt. Het goede nieuws is dat melanoom voorkomen (vermeden) kan worden en als het vroeg genoeg ontdekt wordt, kan het doeltreffend worden behandeld!
Wat kan ik doen om melanoom te voorkomen?
Goed om te weten:
Sommige mensen lopen meer risico dan anderen, bepalende factoren hiervoor zijn:
- veel blootgesteld zijn aan de zon
- een lichte huid hebben en de neiging hebben om te verbranden
- tijdens hun kinderjaren verbrand zijn geweest door de zon
- zonnebanken hebben gebruikt of gebruiken
- meer dan 50 moedervlekken (nevi) hebben
- een familiegeschiedenis van huidkanker hebben
- de ziekte van Parkinson of een familiegeschiedenis daarvan hebben
- een orgaantransplantatie hebben ondergaan of immunomodulatoren hebben ingenomen
Maar of u nu een hoog risico loopt of niet, er zijn eenvoudige manieren om melanoom te voorkomen.
Let op voor de zon
Frequente verbranding door de zon of UV-stralen van zonnebanken zijn de belangrijkste oorzaken van melanoom. Daarom is het raadzaam altijd voorzichtig te zijn in de zon:
- Vermijd onnodige blootstelling (zonnebaden) en zonnebank sessies.
- Bescherm jezelf: met ruim zittende kleding die uw armen en benen beschermt, een hoed of pet voor uw nek en gezicht, en een zonnebril voor uw ogen.
- Gebruik tijdens zonnige periodes een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor tegen UVB- en UVA-stralen. Breng de zonnebrandcrème een half uur voor blootstelling aan en herhaal het insmeren elke 2 uur.
- Vermijd zoveel mogelijk de zon tussen twaalf en drie uur 's middags (zomertijd)
Hoe herken je een verdachte plek?
Een melanoom kan zich zowel op "gezonde" huid, zonder al bestaande gepigmenteerde vlek, alsook op een bestaande moedervlek vormen. De beste manier om melanoom te voorkomen is zeer waakzaam te zijn en regelmatig een zelfonderzoek van uw huid te doen, ongeacht uw huidtype. Dit betekent dat je naar jezelf moet kijken, maar kijk ook naar je familie en vrienden en aarzel niet om een arts te raadplegen zodra er iets nieuws op uw huid verschijnt, zodra iets ouds begint te groeien, van vorm of kleur verandert, jeukt of bloedt bij aanraking. Hoe vroeger een melanoom wordt ontdekt, hoe groter de kans dat ingegrepen wordt voordat het de tijd heeft gehad om uit te zaaien en dat het operatief verwijderd kan worden zonder verdere schade.
Waar moet ik zoeken?
Je hele lichaam moet onderzocht worden, zowel vooraan als achteraan. Vergeet niet achter de oren, onder de borsten, op je hoofd, onder de armen, de genitaliën, de voeten en tussen de tenen te kijken.
De gemakkelijkste manier om op deze plekken te zoeken is om voor een staande spiegel te gaan staan en uzelf met een handspiegel te bekijken of vraag iemand in uw nabijheid om uw huid op de ontoegankelijke plaatsen te bekijken.
Waar moet je op letten?
- Een nieuwe of oude "moedervlek" die snel groeit, jeukt, bloedt of van kleur verandert is alarmerend. Om u te helpen een melanoom in een vroeg stadium op te sporen, onthoud je best de ABCDE-regel:
- A voor Asymmetrie
de (moeder)vlek is niet symmetrisch in kleur of vorm, de ene helft past niet bij de andere helft. - B voor Border - voor onregelmatige grenzen
de (moeder)vlek heeft een onregelmatige grillige rand - C voor Colour - voor Inhomogene kleur
de (moeder)vlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren - D voor Diameter
die vaak groter is dan 6 mm, de dwarsdoorsnede van een potlood - E voor Evolutie
de (moeder)vlek is veranderd in grootte, vorm of kleur.
- A voor Asymmetrie
- Mensen die veel zogenaamde “atypische moedervlekken” hebben, zullen merken dat ze voldoen aan verschillende criteria van de ABCDE regel, zij kunnen de "lelijke eendjes" regel gebruiken, d.w.z. een gepigmenteerde vlek die er heel anders uitziet dan de andere.
Wat moet ik doen?
- Negeer een verdachte plek niet, in de hoop dat hij vanzelf verdwijnt
- Wacht niet om te zien hoe het zich zal ontwikkelen
- Probeer het niet zelf te verwijderen of te behandelen
- Ga snel naar de dokter (huisarts of dermatoloog)
Meer informatie over melanoom en de behandeling ervan